Tyskie premiery
Jedną z wielu tradycji tyskiego festiwalu gitarowego jest niezwykle oczekiwany, uroczysty wieczór, podczas którego prawykonywana jest nowa kompozycja – koncert na gitarę i orkiestrę. Od roku 1988, dzięki staraniom dyrektorów festiwalu, polska literatura powiększyła się o kilkanaście pozycji tej formy muzycznej. Należy tu wymienić utwory wybitnych polskich twórców, m.in. Czesława Grabowskiego (Koncert śląski), Edwarda Bogusławskiego (Concerto), Marka Pasiecznego (Motion Picture Score Concerto, Go-Dai Concerto, Concerto for guitar and string orchestra [Tribute to Wojciech Kilar]), Marcina Błażewicza (Koncert), Mikołaja Piotra Góreckiego (Arioso e furioso op. 39) czy Aleksandra Nowaka (Koncert na gitarę w stroju osobliwym).
Należy również dodać, że od 1993 do 2001 roku odbyło się pięć edycji Ogólnopolskiego Konkursu Kompozycji na Gitarę Klasyczną. Wydarzenie odbywało się naprzemiennie ze Śląską Jesienią Gitarową, a zwycięski utwór był potem wykonywany obowiązkowo podczas festiwalu w II etapie Międzynarodowego Konkursu im. J.E. Jurkowskiego. Wśród laureatów tego konkursu znaleźli się m.in. Jerzy Bauer, Olga Hans, Bartłomiej Budzyński czy Zdzisław Szostak.
W tym roku podczas środowego koncertu wieczornego w Mediatece w Tychach (26.10.2022 r.) zabrzmią trzy premiery: Concerto eufonico na gitarę amplifikowaną i trzy grupy smyczkowe amplifikowane (premiera nowej wersji utworu Sinfonia concertante prawykonanego podczas X ŚJG), Koncert na gitarę i orkiestrę smyczkową Thierry’ego Escaicha (polska premiera) oraz The Beatz Concerto na gitarę i orkiestrę smyczkową Leona Firšta (polska premiera).
Czteroczęściowe Concerto eufonico śląskiego kompozytora Aleksandra Lasonia, należącego do tzw. Pokolenia ’51, to kompozycja naładowana licznymi napięciami, bogata w elementy wirtuozerii i teatralności. Nie brakuje w niej zarówno chropowatości oraz zgrzytów, jak i naładowanych energią oraz emocjami momentów ciszy. Wykonawcą partii solowej będzie (to kolejna tradycja, w przypadku koncertów polskich kompozytorów) Marek Nosal, a towarzyszyć mu będzie, jak i wszystkim solistom tego wieczoru, AUKSO Orkiestra Kameralna Miasta Tychy pod batutą maestro Marka Mosia.
Koncert na gitarę i orkiestrę smyczkową francuskiego organisty i kompozytora Thierry’ego Escaicha to, jak określa sam kompozytor, połączenie undergroundowej muzyki wielkich metropolii (Street Art) oraz popowo-jazzowej ballady. Utwór jest pierwszą kompozycją Escaicha z wykorzystaniem gitary i powstał na zamówienie Jérémy’ego Jouve’a. Koncert miał swoją premierę podczas festiwalu Guitare en Alpes w styczniu tego roku. Muzyka pełna kontrastów w połączeniu z entuzjastyczną grą świetnie znanego tyskiej publiczności muzyka, laureata Konkursu Gitarowego im. J.E. Jurkowskiego z 2002 roku, z pewnością przyniesie niezapomniane wrażenia.
28-letni kompozytor trzeciego koncertu, który zabrzmi w tym roku w Tychach – Leon Firšt – napisał dotąd ponad 70 utworów przeznaczonych zarówno na orkiestry symfoniczne, jak i utwory kameralne oraz solowe. Ponadto jest twórcą muzyki filmowej oraz teatralnej, a jego musical Veronika Deseniška szybko zyskał w Słowenii niezwykłą popularność. Również jego kompozycje pedagogiczne są obowiązkowe na wielu konkursach. The Beatz Concerto napisane dla Maka Grgicia miało swoją premierę w lipcu tego roku. W czteroczęściowym cyklu nie zabraknie fragmentów medytacyjnych, nastrojowych „pejzaży dźwiękowych”, które pozostawiają miejsce na niemal improwizacyjną grę solisty, a także fragmentów ekspresyjnych, rytmicznych, które czerpią z muzyki jazzowej, a nawet rockowej.
Środowy koncert z pewnością pozostanie w pamięci słuchaczy przez wiele dni po zakończeniu tegorocznej edycji festiwalu, a może i dłużej. Nie może zabraknąć tam i Ciebie. Serdecznie zapraszamy!
J. Jouve/M. Grgić/M. Nosal/AUKSO/dyr. Marek Moś.
Mediateka XXI wieku w Tychach, 26.10.2022 r., godz. 18:30
